halifelikte özgürlük mefumu

özgürlüğü adaletten eşitlikten ayırmak mümkün gözükmekle beraber yinede özgürlüğe ayrı bir kulvar açmak onu anlamamız açısında elverişli olabilir.

özgürlük yani istiklal halifelikte nasıl ele alınmalı ise bu kulvarda en çok belkide üzerinde durulması gereken konu zira yönetim işe girdiğinde bireyde ailede çevrede ülkede ve dünyada bir anlayış ortaya çıkmak durumunda.

işte özgürlüğün ele alınması halifelikte elzem.

evvela insanın birey olarak özgür olması demek kendi tercih karar ve inançlarını etrafından bağımsız kendi rızasıyla zorlama olmaksızın oluşturması ve hayata geçirebilmesi demek denebilir. zorbalığın özgürlüğün zıddı olması bakımından ele alınması özgürlüğü anlamak açısından da elverişli. zorbalık olmaksızın ikna rıza bireysel özgürlükte gerek şart. bireyin kendi içinde ise nefsine "hakim" olması yine özgür olması bakımından konuşulması gereken bir durum.

ailede ise ebebenynin aile idaresinde özgürlük alanını geniş tutması çocuklarını nasihat ikna ile muamele etmesi ve rızalarını gözetmeleri ailede bireylerin insan olma şerefinden taviz vermeksizin yaşamaları için gerek şart.

bu özgürlük alanı neye tekabul eder sınırlarını çizmek zor ve kişiden kişiye değişebilmekte. ama bu konuda Peygamberlere ve tabi Efendimize referans vermemiz bizi aydınlatabilir. Peygamberlerin bireysel olarak özgürlüklerinin bilhassa toplumun bidatlerine direnmesi hatta bu uğurda iftiraya işkenceye ölüme katlanmaları örnek alındığında zirvede olduğu söylenebilir.

toplumda ise Efendimizin emrine çalışan sahabeye idari işlerde şunu yap ya da şunu yapma bile demediği gözönüne alındığında ya da azarlamadığı sesini bile yükseltmediği düşünülürse özgürlüğün nasıl uygulandığı anlaşılabilir. yine kadın erkek ilişkilerinde Hz. Peygamberin bir kez bile eşlerine el kaldırmadığı düşünülürse yine zorbalıktan nasıl kaçıldığı anlaşılacaktır.

ama idare konusunda hem telkin gerekli olmakla beraber itaatte olmak zorunda. itaatin ise zorbalıktan ari rıza ile gerçekleşmesi işin özgürlükle olan kısmını çözmekte.

peki müslümanlıkta durum ne? yani insan müslümanlıkta ne kadar özgür. bu sorunun cevabı tamamendir. zira dinde zorlama olmadığı gibi, insan sadece cennette bir yasak ağaçtan yememekle imtihan olmuşken, islamla neredeyse sadece şirk koşmamayla imtihan olmakta. yani tercihler düşünceler ekonomi  eser üretme kendini ifade etme sosyal statü elde etme gibi dünyevi bütün alanlarda şirke düşmedikçe insan özgür. yani yasak elmamız şirk. o kadar bunu dışında yapılanlar affı umulabilecek günahlar, zina dahil.

yani islamda insanın özgürlük alanı tam. dine de zorla girmediği göz önüne alınırsa hiçbir zorbalıkla karşılaşmadığı söylenebilir.

bundan anlayacağımız insana öyle zorbalıkla yaklaşılamayacağı gibi ona yukarıdaki esaslar dışında ona da nasihat ve telkin ile müdahele dışında müdahele edilemeyeceğidir.

bunun halifelikte önemli bir referans olacağını ve "yönetim anlayışının" buna göre şekillenmesi gerektiğini söylemek lazım.